ردیفهای آواز سهره

[Erfan]

با اجازه دوست عزیز جناب آقای مرادی مطالبی را از وبلاگ ایشان اینجا قرار میدهم . با مطالعه این مطالب تقریباً متوجه خواهید شد که سهره دهن دار چگونه سهره ای است.


در مورد سهره خیلی ها را عقیده بر این است که بدلیل کم نفس بودن بریده بریده آواز میخواند

و این اشتباه از آنجا ناشی میگردد که اغلب سهرها به همان سبک بومی خود آواز می خوانند

و آواز سهره وحشی(باغی- صحرایی)بهمین صورت بریده بریده میباشد .در حالی که اگر به

آواز سهرههای تحت تعلیم و خوش آواز که دارای صوت قوی و خوش آهنگ ولحن زنگ داری

هستند گوش جان بسپرندقطعا نظرشان عوض میشه.

.آواز سهره دهندار بر خلاف قناری دارای تنوع بیشتر همراه زیر و بم و فراز و فرود های

بیشتری میباشد و هنگامیکه رو به مستی میرود بلا درنگ آواز سر میدهد.

آواز سهره دارای خصوصیات منحصر بفردی میباشد که هیچ گاه موجب آزار گوش شنونده

نمیگردد که در اینجا به اجمال به ردیف های آواز این پرنده خوش صدا می پردازم

(ردیف بروجردی که به در بر گیرنده آواز سهره های ملایر و همدان و اراک و کنگاور و

نهاوند نیز می باشد)

این ردیف شامل چند گوشه اصلی و چند گوشه فرعی میباشد .گوشه های اصلی شامل

۱-بی بی جان ۲-تول تول۳- کل بلبلی ۴-قناره ای۵-ول ول ووسی میباشد که سهره دهن

کامل میباید این پنج گوشه را اجرا کند و عدم اجرای هر کدام از اینها کسری دهن محسوب

می شود.

گوشه های فرعی دارای تنوع بیشتری بوده شامل

الف-۱-وولول-۲وولی وولیا-۳ول ول گیجالی۴-ریوه ریوه جون

ب-۱چهچه گیلاسی۲-چهچه باغی ۳-چهچه معمولی

ج۱- غو ر قناری۲- غور قورباغه ای۳- بوره۴-قرجان ۵-رویه

د-شرابه ای لف لف ۲-شرا به ای زنگی

ح-۱-گاله ۲-کیل ۳-کل زنگوله ای۴-

ط-۱-زیره ۲-بلبلی۳-برره۴-کشی کشی

ی-والیس والیس ۲- لیشوه لیشوه جون۳-وس وس جون

گویش این گوشه ها با لهجه بروجردی بوده و بر اساس بر داشت اشخاص از آواز سهره منتج

گردیده حالا هر سهره ای تعداد بیشتری از این گوشه های فرعی را اجرا کند پر دهن تر

محسوب میشود و یک بر تری میباشد.گاها سهر هایی بودند که بین ۱۷- ۲۲گوشه

را اجرا میکردند .که بقول معروف وقتی توی دهن میرفتند مایه تعجب و تحسین شنونده

میگردیدنداز لحاظ نفس و نحوه اجرا که چندین مرتبه اینردیفها را یک نفس زیر و رو میکردند

و با شیرین کاری های خاص خود رومثل باز کردن بالها و با شدت خواندن یا مثل آویزان شدن از

طاق قفس با یک پا و پیچیدن برای پای دیگر و یا مثل پیچیدن برای دم خودش .که در این حالات

سره چند نوبت ردیف های آوازشو تکرار میکنه که احتیاج به نفس زیادی داره.

در این بین یه سری ردیف ها یی وجود داره که مربوط میشه به سره وحشی که خواندن این

ردیف ها برای سره دهن دار عیب محسوب می شه این ردیف ها عبارتند از

۱-چاپ چاپ که در ردیف مقوم تهران هست

۲-دو دو ۳-یو یو ۴-غور قورویج۵-چهچه خورد یا ناقص.۶-جیک گنجشک۷-کر۸-چیهچیه

علاوه بر این دهن ها (ردیف های آوازی)سره دارای چندین نوع بانگ میباشد که بعضی از انها

مختص یک دهن خاص میباشد که اجرای بعضی از انها نیز عیب میباشد

یکی از علتهای بریده بریده خواندن سره نه به دلیل کم نفسی این پرنده است بلکه سره

چندین بار سر دهنشو تکرار میکنه تا پاسخی دریافت کنه به محض دریافت پاسخ توی دهن

میره که جواب این پاسخها متفاوته.اگه پاسخ از طرف نر باشه سره با قلدری و با شدت آواز

سر میده و گاهی با نر مقابل آنقدر کل کل میکنه تا اینکه یا خودش کم بیاره یا طرفو از رو ببره

در مورد سره مطلب زیاده که سعی میکنم انها رو در قالب خاطراتم بیان کنم





در ادامه مطلب قبلی باید خدمت شما دوستان عزیز عرض کنم سره خوب به سره ای اطلاق

میشه که یک سر دهن زیبا و آهنگ دار مانند ولول ووسی.وول وول را اجرا کنه و به دنبالش

بره تو دهن و بقیه ردیف هاشو اجرا کنه.مانند

۱-ولول ووسی .(دولولولولولو.........لو ووسی)

۲-ول ول بر وزن دل دل(ول ول ولو....ول جان)

۳-بد بد بر وزن قد قد(بد بد بد...)اصطلاحا قماره قناره ای

۴-دورررررررررررررررررررررررر(هور قناری)

۵-چهچه چهچه...............

۶-هورررررررررررررررررررررررررررررر(کل بلبلی) قایا

۷- بانگ یا قیس(قایا قایا قایا)

پس تا اینجا شد اجرا یکسری ردیف به شرح زیر

۱=دولولو....لوووسی ول ول ول ...ول جان بد بد ..دوررررررررررررررر چه چه...هورررر...ر قایا قایا قایا جان

شاید پس از تکرار این ردیف بره سراغ اجرای ردیف های دیگه

۸- تول تول (مانند صدای خالی شدن آب از کوزه میباشد)ولی بااجرای زنگی

۹-چه چه چه....(چهچه گیلاسی) یا چه چه معمولی

۱۰-بی بی جان(لی لی لی ..........لی جان)اجرای زنگی

۱۱-تویی تویی و چه چه (ـ تویی تویی ...چه چه چه ....) رویه

۱۲-قر جان(قررررررررررررررررررررررررررررررر جان)

۱۳-قیس (اجرای قیسهای مختلف)

دوباره اجرای سر دهن یا ردیف اول یا اجرای سر دهن متفاوت مانند

۱-کشی کشی

۲ - وس وس جان

۳-گاله(گالا لا لا....لا )

۴- بد بد بد دورررررررررررررر

۵ -چه چه ..... قررررررر جان

۶-شرا بای زنگی(دینگ دینگ .....دینگ)

۷-قیس (قیی یا .قا یا قایا)

یا اجرای ردیف زیر

۱-لیشوه لیشوه

۲- شرا به ای لف لف (لف لف لف جان)

۳-تول تول

۴-چه چه

۵-قر جان

۶-تویی تویی کل بلبلی

امید وارم با این بیان الکن توانسته باشم شمه ای از اجرای سره های دهن دار بروجردی را

القا کرده باشم هر چند بیان این ردیف ها برای کسی که با این ردیفها آشنایی نداشته باشه

نامانوس است ولی برای آشنایان و خبرگان .یادآور لحظات فرحبخشی می تواند باشد.تا چه

قبول افتد و چه در نظر آید

در اینجا میخواهم به معرفی تنی چند از سره بازان بروجرد و ملایر و همدان بپردازم

از بروجرد آقایان ۱-محمد رسولی۲-حسن خلجی

از ملایر آقایان۱-فضل الله معمار۲-حسین حیدری(پاسبان)۳-محمود نقاش۴-بهروز مولایی

۵-صحبت الله جوزانی ۶-مهدی عبدلی۷-علی سلمانی۸-سیامک عبدلی۹-محمود لره

۱۰-حاجی احمد

از همدان آقایان۱-مراد نساج۲-اکبر عالیفر۳-هاشم کامجو۴-عباس زهرایی۵-حسین مشعریان

۶-بیات۷-پرویز احمدی۸-مسعود ضیغمی

و خیلی کسان دیگر که اسم آنها را در خاطر ندارم

[محمدمهدی]

سلام
يك سوال از اساتيد محترم
فرق آواز هاي سردهن سهره با تودهن رفتن چي هست ؟ چه موقع گفته ميشه كه سهره تو دهن رفته ؟ متشكرم
 

[ahoora_3]

باسلام
ممنون جناب بخشی بخاطر زحماتتون.بخش جالبی میشه امیدوارم بقیه دوستانم همکاری کنن.
من شخصا خیلی با اصطلاحات و اسمهای مختلفی که روی نتها میزارن آشنایی ندارم چون هرمنطقه اصطلاح خودشو داره.دهن خوب و بدو میشناسم اما اینکه بخوام رو منبر برم نه.
درکل بارها گفتم من اگه بتونم میخوام یه کاه به این حرفه اضافه کنم و با احترامی که برای دهنهای اصیل مثل کنگاور و بروجرد موقوم و ....قائل هستم اما نمیخوام صرفا پیرو باشم.و میخوام یه کار تازه کرده باشم.البته اگه فرصت باشه.
حالا دوستانی که با نتها آشنایی کامل دارن لطف کنن ماروهم بینصیب نزارن.
با سپاس

---

سردهن تک آوازهایی که سهره قبل از آواز اصلی اجرا میکنه و معمولا مثل یجور سوال و جواب میمونه یعنی بعد از اینکه سهره سردهن اومد منتظر جوابشه و بعد تو دهن میره و میخونه.معمولا هرکدوم از سر دهنهاهم یه معنی خاص داره.
مثلا سردهنی که سهره های دیگرو جمع میکنه(وقتی تو طبیعت سهره وحشی میبینه)
یا سر دهن موقع مستی و فصل جفت(یه جورایی با ماده ارتباط برقرار میکنه)
سردهن هجومی(که معمولا با قیژه همراهه)
که احتمالا دوستان بیشتر با سرده مستی آشنایی دارن.یجورایی مثل دکلمه ابتدای آواز میمونه یا اینکه سهره داره سازشو(حنجره)تنظیم میکنه واسه اجرا.
امیذوارم منظورمو فهمیده باشید.
با سپاس

[هیوا]

سلام:
این فایل شامل یه سردهن ویه دهن پیچ بسیار بسیار زیباست.

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


 

[علیرضا پوریان]

سلام به جناب بخشی عزیز و تشکر بخاطر زحماتی که برای ما و انجمن میکشید.خدمت شما عرض شود بخاطر همشهری بودن من و شما من اسامی شهره خودمون رو میگم که شما کامل متوجه شی اگه یادت بیاد مثلا گفتیم سهره اصیل قادر آباد سر دهنش مثلا ووررر چیو هست  و این نت همونی هست که موقع شروع به آواز خوندن چند بار تکرارش میکنه و معمولا تنها خونده میشه یعنی بعدش نت دیگه ای تکرار نمیکنه مثلا ووررر چیو ووررر چیو ووررر چیو بعدش دهن های دیگه.و اینو هم در نظر داشته باش سر دهن توی دهن هم تکرار میشه یعنی این نیست که سهره فقط تو شروع آوازش ووررر چیو بزنه و دیگه نزنه این نت رو. وقتی تو دهن رفت بسته به ذات و ارزشش دوباره سردهن هاش رو چسبیده با نت های دیگه تکرار میکنه. ووررر چیو ویل ویل چیو  جاوید جاوید   چیو چیو  و .... این ها سر دهن های با ارزش هستن که سهره بسته به ذات و نحوه آموزش و ارزشش این ها رو میزنه ولی به تنهایی بعد وارد تو دهن میشه و چند تا نت رو پشت سر هم میزنه اون آواز سهره رو که گذاشتم مثلا در نظر بگیر میگه ویل ویل چیو دوباره ویل ویل چیو بعد پلیک پلیک جاوید جاوید ویل ویل چیو.اینجا دو تا ویل ویل چیو اولی سردهن هستن و پلیک پلیک جاوید جاوید ویل ویل چیو تو دهن هست.البته نوشتاری نمیشه درست منظور رو منتقل کرد و بهتره با پرنده زنده توضیح داد امیدوارم تونسته باشم کمی جواب سوالت رو بدم باز تکرار میکنم که سردهن ممکنه تو دهن هم تکرار بشه

[محمدمهدی]

سلام
دوستان عزيز چندتا نت از آوازي كه سهره آقاي پوريان هم همين دهن را ميزنه جدا كردم.اگر اشتباهي شده ببخشيد وتصحيح بفرماييد.اين نت هاي مورد پسند سهره بازاي شيرازي هست.
1- چيو چيو
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

2- ورر چيو
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

3- ويل ويل چيو
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
 

4- پليك پليك
 دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
 

 5- جاويد جاويد (جاوي جاوي )
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.




 

 

[محمدمهدی]

سلام
اين نت را از دهن سهره كرماني ارسنجان جدا كردم. اين نت به نام " هرهر جون" معروفه ودر بعضي مناطق اسمشو " خنده در آواز " گذاشتن.البته توي دهن سرسياه هم هرهرجون وجود داره. 
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

 

[arashpersian]

سلام دوستان این آواز سهره ارسنجونی منه لطفا نظرتون رو بگید ممنون.
آواز جاوید جاوید چیو چیو ...
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

 

[محمدمهدی]

سلام
اون تكه هرهرجون هم متعلق به سهره شما هست.اين سهره ارسنجاني همونه كه گفتيد مرده ؟ ولي واقعا سهره معروفي شده با اون عكسش.
 

[arashpersian]

سلام 
بله این همون سهره ای هست که چند ماه قبل مرد ...
سال قبل با یک ماده سهره جفت کردم و ماده اون داخل دونه خوری تخم گذاشت که جوجه نشد.
از این نژاد متاسفانه دیگه کم پیدا میشه ولی خوشبختانه آوازش رو سهره های دیگه ام یاد گرفتند.

[سی مرغ]

سلام

کلا تو ایران چهارتا دهن شاخ دارییم که در حقیقت چهارتا ردیف(سبک) کلاسیک هستن .  


1- ردیف(سبک) خرم آبادی  2- ردیف(سبک) بروجردی 3- ردیف(سبک) ملایری  4- ردیف(سبک) تهران .

سه تای اول لر بخون میشه و تهرانم مقوم

این چهار ردیف آوازی کلاسیک هستن و مابقی دهن ها بومی محسوب میشن (که بهشون شیرین بخون هم گفته میشه) مثل کنگاوری - جهرمی - سیوندی و......