گواتر پرندگان

[nazmi]

هایپرپلازی تیروئید به بزرگ شدگی غده تیروئید در اثر تکثیر غیرطبیعی سلولهای اپی تلیال فولیکولها گویند. غده تیروئید را در گردن پرنده می توان یافت. این عارضه در بسیاری از گونه های پرندگان نظیر کبوتر ، قناری ، برخی از طوطی ها و پرندگان وحشی دیده شده است. این عارضه را باید شایعترین عارضه تیروئید در budgerigar (نوعی طوطی که در ایران به اشتباه مرغ عشق خوانده می شود) دانست.

شرایط و حالات مختلفی می تواند منجر به آسیب تیروئید و گواتر شود. شایعترین آنها را می توان کمبود ید در جیره غذایی ذکر کرد. موادی که گواتروژنیک نامیده می شوند قادرند با تولید طبیعی تیروکسین توسط غده تیروئید تداخل یابند و باعث ایجاد بیماری گردند. این مواد شامل بقولات ، کتان ، کلم پیچ ، کلم بروکلی ، شلغم و غیره می باشند. بیماریهای سپتی سمیک با ظهور ناگهانی و حاد می توانند تیروئید را متأثر سازند و باعث ایجاد التهاب و هایپرپلازی آن گردند. مواجهه با سموم ارگانوفسفات یا بای فنل های کلرینه هم می تواند منجر به بزرگ شدگی و هایپرپلازی تیروئید شود.

از سویی دیگر عدم وجود میزان کافی ید در جیره غذایی باعث فقدان ید در دسترس در غده تیروئید می شود. ید برای تولید تیروکسین (هورمون مترشحه از تیروئید) لازم است. وقتی سطح تیروکسین در جریان خون کاهش یابد ، مغز علائمی به غده تیروئید می فرستد که باعث تکثیر سلولهای سلولهای اپی تلیال فولیکولی می شوند. این سلولها مسئول تولید تیروکسین هستند. هایپرپلازی تیروئید پاسخی به نیاز بدن به تولید تیروکسین بیشتر است. کمبود مستمر ید باعث تداوم صدور این علائم از مغز به تیروئید و بزرگی این غده خواهد شد.

مواد گواتروژنیک با مهار تولید تیروکسین کار خود را انجام می دهند و این مسئله حتی ربطی به میزان ید و وجود مقادیر کافی آن ندارد.

مهمترین نشانه بالینی هایپرپلازی تیروئید بزرگ شدگی این غده است. در کنار آن نشانه های دیگری هم نظیر نقص ایمنی (پرنده به راحتی به عفونت مبتلا می شود) ، افسردگی و بی حالی (متابولیسم بدن پرنده کاهش می یابد) ، ناهنجاری در پوست و پرها و بالاخره مشکلات تناسلی (نظیر کاهش تفریخ تخم) به چشم می خورند.

نشانه های دیگری هم که ناشی از فشار مکانیکی غده تیروئید بزرگ شده به اندامهای مجاور است عبارتند از :

1 - تشنج و مرگ ناگهانی (به دلیل فشار به قلب و عروق اصلی)

2 - استفراغ ، کاهش وزن و دشواری بلع (به دلیل بلاک شدن چینه دان و مری و عدم امکان عبور غذا)

3 - ناهنجاریهای تنفسی و از دست رفتن صدا (به دلیل انسداد نای و عدم عبور هوا)

تحقیقات جدید نشان می دهند که شاید این نشانه ها لزوماً ناشی از فشار مستقیم تیروئید نباشند و در اثر افزایش ترشحات چینه دان و روده کوچک و تجمع آن در ریه ها بروز یابند.

جراحات هم شامل بزرگ شدگی قابل توجه غده تیروئید است که به رنگ قهوه ای است و احتمالاً حاوی گرانولهای زرد می باشد. کیستهای پر از مایع هم ممکن است دیده شوند. در موارد شدید بیماری هم بزرگ شدگی تیروئید بر روی گردن پرنده قابل مشاهده است.

تشخیص هایپرپلازی تیروئید با اخذ تاریخچه و سابقه ، معاینه بالینی و آگاهی از جیره غذایی پرنده امکان پذیر خواهد بود. لمس گردن در این گونه مواقع حاکی از وجود یک توده در این منطقه است. سطح تیروکسین خون هم می تواند اندازه گیری گردد. نکروپسی پرنده هم امکان مشاهده مستقیم تیروئید را فراهم می کند. در صورت مشکوک بودن می توان تیروئید را با استفاده از مقطع زیر میکروسکوپ هم دید.

منبع : دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.